Chị Nguyễn Thị Tươi, Hội viên chi hội phụ nữ thôn Nậm Noong, xã Ngam La, là người phụ nữ dám nghĩ, dám làm. Chị cho biết, sau khi tốt nghiệp trường Đại học Lâm nghiệp Hà Nội năm 2007, chị được tuyển vào biên chế nhà nước, đến nhận công tác tại bộ phận Địa chính, Nông nghiệp - Xây dựng và môi trường của xã Ngam La. Sau nhiều năm công tác, với sự tận tuỵ công việc, yêu nghề, sự gần gũi thân thiện, chịu khó tìm hiểu phong tục tập quán của người dân, chị đã chinh phục được sự tin yêu của bà con, nhân dân nơi đây. Chính vì vậy, chị đã biết đến cây chè Shan tuyết trên địa bàn xã Ngam La, có diện tích lớn nhất và lâu năm nhất trên địa bàn huyện Yên Minh, nhân dân có truyền thống sao chè lâu đời. Cây chè phát triển tự nhiên không phân bón hoá học, không thuốc bảo vệ thực vật, với lợi thế về độ cao 1.800m so với mực nước biển, thời tiết mát mẻ, quanh năm mây mù bao phủ. Khí hậu cùng với chất đất, chất nước nơi đây đã tạo nên một hương vị chè đậm đà thơm ngon, đắng chát tự nhiên, được nước và ngọt hậu không thua kém các sản phẩm chè có thương hiệu ở các vùng khác trong cả nước. Tuy nhiên, trong những năm qua, sản phẩm chè của bà con khi đưa ra thị trường giá thành còn thấp. Chè Shan tuyết của Ngam La chưa được đánh giá đúng giá trị và chưa được nhiều người biết đến, do sản phẩm chưa có nhãn hiệu nên khó bán ra thị trường; chè của bà con làm ra chủ yếu là bán ở các chợ phiên trong huyện, một số hộ cũng đã tiếp thị chè tại các huyện trong tỉnh nhưng chủ yếu là tự phát, chưa tạo thành chuỗi liên kết tiêu thụ nên sản phẩm làm ra chưa bán được nhiều.
Xuất phát từ thực tế trên, với sự quan tâm, tạo điều kiện của chính quyền địa phương, năm 2012, chị Tươi đã mạnh dạn kêu gọi một số chị em phụ nữ và thanh niên xã Ngam La, xã Mậu Duệ có cùng chung chí hướng để triển khai ý tưởng và thành lập nên HTX Hương Vị Núi. HTX đã kết nạp được 150 hộ gia đình làm xã viên tại các thôn: Nà Làu, Sa Lỳ, Tiến Hoà thuộc xã Ngam La. Các xã viên có vai trò trồng, chăm sóc, thu hái chè, cung cấp chè tươi cho HTX để chế biến, sản xuất và đóng gói. Hợp tác xã Hương Vị Núi ra đời với vai trò là cầu nối giữa người nông dân sản xuất với thị trường, tạo ra chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản chủ lực của địa phương, trong đó có sản phẩm chủ lực là cây chè Shan tuyết, đảm bảo bền vững trong tương lai. Hợp tác xã Hương Vị Núi ra đời với mong muốn là đưa sản phẩm chè shan tuyết của địa phương trở thành hàng hoá có giá trị về kinh tế ở địa phương nhưng vẫn mang đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc đến với mọi miền của tổ quốc và vươn ra thị trường thế giới, nhằm giúp bà con tăng thu nhập, xoá đói giảm nghèo bền vững.
Chị em hội viên HTX đang thu hái chè Shan tuyếtHiện nay, sản phẩm của HTX là trà Shan tuyết Hương Vị Núi được phân loại, đóng gói bao bì, hút chân không và bán ra thị trường với các mức giá bình quân 250.000 đến 500.000 đồng/kg và trên 1 triệu đồng/kg. HTX giải quyết việc làm thường xuyên cho 08 lao động với mức lương từ 5 đến 7 triệu đồng/tháng; bao tiêu sản phẩm cho 15 hộ có máy chế biến chè mini và thu mua chè tươi tạo thu nhập cho khoảng 150 hộ gia đình trồng chè tại xã Ngam La. Nhờ chất lượng và thương hiệu chè Ngam La nên sản phẩm chè của HTX đã chiếm được cảm tình và sự ủng hộ của người tin dùng trong và ngoài tỉnh. Năm 2020, sản phẩm của HTX được tỉnh công nhận đạt OCOP 3 sao; sự hỗ trợ của Chương trình OCOP đã tăng niềm tin cho người tin dùng, cơ hội để hoàn thiện sản phẩm, khắc phục những điểm yếu của sản phẩm.
Từ năm 2014 đến nay, sản phẩm chè Shan tuyết Hương Vị Núi được trưng bày và giới thiệu tại các điểm dừng chân, các đại lý bán hàng của Công viên địa toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, được giới thiệu rộng rãi đến du khách gần xa; đồng thời là một những sản phẩm của địa phương được huyện và tỉnh quan tâm, tin tưởng lựa chọn là sản phẩm tiêu biểu của huyện để tham gia trưng bày, triển lãm tại các hội chợ, sự kiện lớn tại địa phương và ngoài tỉnh. Qua đó, HTX có cơ hội tìm kiếm thị trường trong nước thông qua khách du lịch và tích cực bán hàng online trên các trang mạng xã hội như: Facebook, Zalo, các sàn giao dịch điện tử như Shopee, Lazada... dần dần khách hàng quen thuộc và yêu thích sản phẩm chè của HTX.
Bên cạnh những kết quả đạt được ở trên, HTX cũng gặp không ít hạn chế, khó khăn như: mẫu mã sản phẩm chè Shan tuyết còn đơn điệu, nguồn tài chính hạn hẹp, công nghệ sản xuất còn lạc hậu; đặc biệt là chịu sự cạnh tranh rất lớn của nhiều loại chè khác nhau trên địa bàn tỉnh và các tỉnh bạn, vì các sản phẩm đó đã có ưu thế về sản lượng lớn, phương thức canh tác hiện đại hơn, sản phẩm đa dạng và có chỗ đứng ổn định trên thị trường. Nhưng những khó khăn trên không làm chị chùn bước, mà ngược lại là động lực giúp chị tích cực hơn nữa trong việc quảng bá sản phẩm, bán hàng online qua các trang mạng, không ngừng cải thiện mẫu mã sản phẩm; thực hiện tốt theo nguyên tắc sản xuất, chế biến theo hướng an toàn và thân thiện với môi trường; đặc biệt là giải pháp kết hợp kinh doanh và du lịch sinh thái, vừa tạo cảnh quan thiên nhiên xanh đẹp, phát triển du lịch và sản xuất hàng tạo ra giá trị kinh tế cao, góp phần xoá đói, giảm nghèo bền vững ở địa phương.
Giàng Máy
